نشر توسط:دکتر محمدصالح گرامی درباره : اقلیم شناسی , هواشناسی , دانش آموزان , دانشجویان ,
Views 1571 تاریخ : پنجشنبه 24 شهریور 1390 نظرات (0)

در ایران هم مثله آمریکا ابرهای کومولوس cuوکومولونیمبوس cbوجود دارد. ما اگر نگوییم در تمام ایران این نوع ابر وجود دارد ،حتما در شمال ،شمال غرب وشرق وغرب ایران وجود دارد. که در اواخر پاییز شروع به بارش در این مناطق می شود.

بر اساس دادهای دید بانی از ایستگاه هواشناسی نوشهردر تاریخهای14الی15/11/89در آسمان حدود چهار پنجم  از ابرهای کومولونیمبوسی رویت شده بود که باعث بارش شدید درمنطقه شده بود.

این ابرها بصرعت تنورهای با ارتفاع در حدود 2/3تا8کیلومترمی باشد. ازخصویتهای بارز این نوع ابر به ابرهای رعدو برق مشهور هستند.وبه همین دلیل به توفانهای تندری (گردباد) می گویند.

به وجود آمدن گردباد از این نوع ابرها رابه سه مرحله تقسیم کرد:1-مرحله کومولوسی 2-مرحله تکامل 3-مرحله پراکنده شدن .

1-باصعود هوا درتمام سطح سلول شروع می شود .سرعت صعود تا 16متر در ثانیه می رسد تا آنجایی که به نقطه انجماد برسد. کهاین ذرات یخ به اندازه ای هستند که با رادار قابل تشخیص می باشد.این مرحله 15دقیقه به درازا می کشدکه دراین مدت ابر به ارتفاع 7000الی 9000متری صعود می کند؛که بعد ازآن قطرات آب در ابر بزرگ شده ودیگر نمی تواند صعود نماییدودر سطح باران ظاهر می شود.

2-با با لا رفتن ابر درسرعت حد اکثر 112کیلومتر درساعت ادامه پیدا می کنند.وهمزمان با بالا رفتن قسمتهای از آن بخصوص قسمت میانی آن در اثر جاذبه زمین قطرات آب وذرات به سمت پایین کشیده می شود. هنگام نزول به سمت زمین بطور افقی پخش شده وحرکت شدیدی رادرجهت گرد باد به راه می اندازد.با پایین آمدن ابرها شدید ترین رگبارها وهوای بسیار طوفانی  وگرد غبار ،کاهش دما وافزایش ناگهانی فشار همراه می باشد.

درمرحله تکامل بیشترین بارشها تگرگ است ،ومرحله تکامل بین 15تا 30دقیقه طول می کشد،سلول گردباد به حداکثر ارتفاع عمودی خود(10000تا20000)متر می رسد.

3-هنگامی که منطقه نزول در تمام سطح زیرین ابر پخش شده باشد مرحله پراکندگی آغاز میشود.در این مرحله منطقه نزول کننده هم به طور عمودی وهم بصورت افقی پخش شده وبه حالت حرکت ضعیف  یا سکون در می آید.

اما در ایران به دلیل وجود قرار گیری در عرض 40در جه شمالی که یک منطقه مازاد انرزی می  باشد .وبه علت اینکه در فصول گرم تحت پرفشار آزور می باشد ودر زمستان تحت استیلای بادهای غربی می باشد .درمرکز ایران گردبادهای محلی و کوچک در فصل گرم ایجاد می شود که بسته به حرارت زمین که ایجاد فشارهای محلی می کنند.

نگارنده: علی محمد پورزیدی دانشجوی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه آزاد چالوس.

منبع: مبانی اقلیم شناسی .دکتر ابراهیم جعفر پور.انتشارات پیام نور

دادهای هواشناسی ایستگاه هواشناسی نوشهر ،توسط آقای علیزاده

هواواقلیم شناسی.دکترامین علیزاده.دکتر غلامعلی کمالی .دکترفرهادموسوی .دکترمحمدموسوی بایگی.انتشارات فردوسی مشهد