نشر توسط:محمدصالح گرامی درباره : اقلیم شناسی , ژئومورفولوژی , مناطق خشک و بیابانی ,
Views 4084 تاریخ : شنبه 03 خرداد 1393 نظرات (0)

مجموعه دریاچه های چاه نیمه در موقعیت جغرافیایی N3047 E6135 در استان سیستان و بلوچستان واقع است. چاه نیمه ها كه چهار گودال طبیعی آب را شامل می شود در 35 كیلومتری زابل در شهرستان زهك قرار گرفته است. قطع جریان آب هیرمند به مرز ایران و در نهایت خشكسالی 10 ساله اخیر سبب بروز مشكلات عدیده ای برای ساكنان دشت سیستان و به تبع آن شهرستانهای همجوار شده است. در مواقع کم‌آبی، آب آشامیدنی تمام منطقه سیستان و شهرستان زاهدان و نیز قسمتی از آب کشاورزی سیستان از این دریاچه مصنوعی تأمین می‌شود. در حاشیه آب‌های زلال چاه نیمه، پارک جنگلی و باغ وحشی احداث شده که منظره زیبایی را به وجود آورده است و بزرگ‌ترین تفریحگاه جنوب شرق کشور به حساب می‌آید.

 رودخانه هيرمند زابل، تنها شريان حياتي سيستان است كه از طرف كوههاي بابا در افغانستان سرچشمه مي‌گيرد، و پس از طي مسافتي در حدود 1050 كيلومتر وارد درياچه هامون مي‌شود. كه البته در مدت هفت سال خشكسالي هيچ آبي وارد درياچه هامون نشده و اين درياچه با تمام زيبائي اش به گودالي پر از شن و خاك تبديل شده است. تمام آب مصرفي دشت سيستان از طريق اين رود تأمين مي‌شود. در ضمن، دوام رودخانه‌هاي منشعب از آن و درياچه و مخازن چاه نيمه، همه بستگي به جريان آب هيرمند دارد.

هيرمند در مرز ايران و افغانستان به دو شعبه تقسيم مي‌شود. شعبه اصلي كه به نام رود مشترك ناميده مي‌شود قسمتي از مرز مشترك دو كشور را تشكيل مي‌دهد، سپس وارد افغانستان مي‌شود. شعبه ديگر، در خاك ايران است كه خود به دو شاخه تقسيم مي‌شود. يكي به طرف چاه نيمه ها و ديگري به طرف مناطق كوهك و زهك مي‌رود كه دو سد انحرافي در اين دو منطقه بر روي آن احداث شده است.

سد سيستان نيز بر روي شاخه‌اي كه از طريق چاه نيمه تأمين مي‌شود، احداث شده است در قسمت جنوب دشت سيستان و در حوالي مصب هيرمند، گودال‌هاي طبيعي بزرگي وجود دارد كه در حال حاضر از آنها بهره‌برداري مي‌شود. اين گودال‌ها ضمن ذخيره‌آب براي آبياري مناطق بيشتري از سيستان، از زيان‌هاي وارده در مواقع سيلابي شدن رودخانه هيرمند جلوگيري مي‌كند.

مساحت اين مخازن كه به صورت درياچه كوچكي در آمده، در حدود چهار هزار و هفتصد هكتار است. از اين مخازن علاوه بر آبياري، مي‌توان براي پرورش ماهي نيز استفاده كرد. حداكثر گنجايش اين مخازن ششصد و شصت ميليون متر مكعب است و ظرفيت قابل بهره‌برداري سالانه آن تا سيصد و چهل ميليون متر مكعب نيز مي‌رسد كه در حال حاضر چاه نيمه هاي 1تا3 مورد استفاده قرار گرفته و در كنار آنها چاه نيمه چهارم در حال احداث مي باشد.

منبع:irandeserts.com