نشر توسط:دکتر محمدصالح گرامی درباره : دانشجویان , استادان , اقلیم شناسی ,
Views 9361 تاریخ : دوشنبه 24 شهریور 1393 نظرات (0)

با بررسی سایت ها و وبلاگ های متعدد تعریف کامل و جامعی را که توسط جناب محسن عباس نیا در وبلاگ شخصیشان قرار داده اند را میخوانیم

کشورایران سرزمینی بسیارمتنوع است این گوناگونی درتمام ویژگیهای جغرافیایی آن ازمسائل انسانی گرفته تاخصوصیات طبیعی به چشم می خورد شاید بتوان گفت که بهترین جلوه گاه این همه تنوع وگوناگونی آب وهوای کشور می باشد.هیچکدام ازویژگی های جغرافیایی به اندازه ی پراکندگی مکانی وزمانی عناصرآب وهوایی تنوع نشان نمی دهنداین ناهماهنگی ونایکنواختی عناصرآب وهوایی درپوشش گیاهی،نوع خاک وروش زندگی مردم اثرگذاشته است. یکی از عامل سازنده ی محیط زیست وشاید از اساسی ترین آنها اقلیم است شناخت اقلیم ،در بررسی فعالیتهای مختلف انسان در زمینه های گوناگون چون کشاورزی ،محیط زیست ،شهرسازی ،حمل ونقل وجهانگردی نخستین وضروری ترین مرحله است زیرا در بین علوم مربوط به زمین کمتر دانشی است که نیازمند به اقلیم شناسی نباشد.

شناخت پتانسیل های طبیعی بعنوان بستر فعالیت های انسانی ،پایه واساس غالب برنامه ریزی های محیطی وآمایش سرزمین را تشکیل می دهد.در این راستا ویژگی های اقلیمی وعناصر غالب آن که در پراکندگی وشکل گیری پدیده های حیاتی (نبات،حیوان،انسان)نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند چنانچه تضمین توفیق کامل غالب برنامه ریزی های توسعه ی کشاورزی ،صنعت وغیره،هنگامی بدست می آید که با شناخت اقلیم واستفاده از پتانسیل های گوناگون آن همراه باشد.

اقلیم شناسی راازدیدگاه مقیاس (بردوبازه)به شاخه های مختلف کلان اقلیم شناسی،اقلیم شناسی همدید،میان اقلیم شناسی،اقلیم شناسی محلی وخرد اقلیم شناسی تقسیم می کنند.این تقسیم بندی ازآن جهت معتبر ،ارزشمند و لازم است که بسته به مقیاس مورد بررسی ،بازیگرانی که درشکل گیری آب وهوانقش بازی می کنندمتفاوتندمثلادرمطالعات خرد اقلیم شناسی توجه اقلیم شناس معطوف به بازیگرانی است که درمیان اقلیم شناسی وکلان اقلیم شناسی اساسا نقش بزرگی در شکل گیری آب وهوا بازی نمی کنند.اقلیم دارای ویژگی لانه گزینی است یعنی همواره این امکان وجود دارد که در دل یک پهنه ی اقلیمی بزرگتر پهنه های اقلیمی خردتری را یافت که نسبت به اقلیم زمینه از آب وهوای بسیار متفاوتی برخوردار باشد.

درهر قلمروی جغرافیایی یک یاچندعنصراقلیمی نقش چشمگیرتری در شکل دهی به اقلیم همان محل دارندباتحلیل همزمان تمامی عناصر اقلیمی به کمک روشهای  همدید،می توان امیدوار بود که تصویر روشنی ازساختارمکانی اقلیم بدست آورد و مرز نواحی آب وهوایی راروشن سازداین فرایند که پهنه بندی اقلیمی نامیده می شودمنجربه شناسایی پهنه هایی می شود که ازآب وهوایی کم وبیش همانند برخوردار است.پهنه بندی اقلیمی به دو روش سنتی و نوین تقسیم می شود روشهای طبقه بندی سنتی بسیار متنوع اندبااین حال در همه ی آنهامی توان ویژگی های مشترکی راپیدا کرد.

امروزه بکارگیری روشهای تحلیل عاملی،تحلیل خوشه ای،تحلیل مولفه های اصلی درمطالعات اقلیمی بسیار رایج است.برخی از این روشها(مانند تحلیل عاملی وتحلیل مولفه های اصلی)برای کاستن از حجم انبوه داده های اقلیمی بکار می روند.در این روشها با توجه به همبستگی درونی متغیر های اقلیمی با بکارگیری عناصر همبسته ،با یکدیگر ترکیب می شوند ومتغیرهای جدیدی به نام عامل یا مولفه ی اصلی بدست می آید که هر چند تعداد آنها نسبت به متغیر های اولیه بسیار کمتر است اما بخش بزرگی از اطلاعات موجود در متغیر های اولیه رامنتقل می کنند.معمولا اینگونه تحلیل ها بعنوان یکی ازمراحل تجزیه تحلیل داده های اقلیمی در نظر گرفته می شوندوازنتایج آنها برای انجام تحلیلهای بعدی (مانند تحلیل خوشه ای)استفاده می شود.

در اقلیم شناسی همدید اساس طبقه بندی های نوین اقلیمی بکار گیری همین روشهاست که در طی آن نخست با انجام تحلیلهای مناسب عناصر اقلیمی همبسته تبدیل به عوامل اقلیمی می شوند بطوریکه هر عامل ،ترکیب همبسته ترین عناصر اقلیمی می باشد.سپس با توجه به عناصر اقلیمی ثبت شده بروی هر محل مقدار عوامل اقلیمی محل محاسبه می شود.در مرحله ی بعدی نقاطی که عوامل آنها به یکدیگر شباهت بیشتری دارنددر یک گروه جا می گیرند وبه این ترتیب یک نقشه ی پهنه بندی اقلیمی حاصل می شود.در پایان می توان به بررسی مقدار عناصر اقلیمی نقاط همگره پرداخت وویژگی های هرناحیه را بیان کرد.در روشهای نوین ،طبقه بندی اقلیمی فرایندی است که درآن تا حد زیادی ماهیت آماری داده های اقلیمی تعیین کننده ی مرز نواحی آب وهوایی است نه سلیقه ی فردی محقق.در این روشها تعداد عناصری که می توانند در پهنه بندی اقلیمی شرکت کنند محدودیت نداردوبه همین دلیل این گونه طبقه بندی ها می توانند به شناسایی اقلیم هایی بیانجامد که در آنها تعداد زیادی عنصر اقلیمی در نظر گرفته شده وواقع گرایانه عمل می کندبنابراین نتایج قابل اطمینان تری بدست می دهد.

منبع:

http://psclimate.blogfa.com/post/15

Environmental sciences & climatology